Terugblik op eerste jaar Omgevingswet
Hoe verliep het eerste jaar van de Omgevingswet? Wat ging goed en waar zitten nog haken en ogen? We vroegen het aan de gemeente Loon op Zand, gemeente Breda, Adviesbureau Opifex en aan Jeroen Kemperman, projectleider Omgevingswet bij de OMWB.
“Er zijn hele andere vaardigheden nodig”
“Natuurlijk gaat het niet meteen van een leien dakje. Zoveel wetten zijn samengevoegd in de Omgevingswet. Het is een groot en complex geheel. Dat het begin moeizaam gaat is geen verrassing. Overall ben ik wel gecharmeerd van de aanpak die gekoppeld is aan de Omgevingswet, waarbij gemeenten vooraf integraal moeten afwegen of iets wel of niet kan. Past de activiteit waarvoor bijvoorbeeld een vergunningaanvraag binnen onze fysieke leefomgeving, en wat voegt het toe? Die afweging is veel breder dan de sectorale manier van werken van voorheen. Toen ging een aanvraag van bureau naar bureau, nu moet je het samen afwegen. Het vraagt een hele andere manier van denken en handelen, en dat moet je leren. Dat is een kwestie van oefenen, doen en trainen. Dat kost tijd. Het vraagt ook andere vaardigheden.”
Wilfred Lintsen
interim teamleider omgeving en veiligheid gemeente Loon op Zand
Gabri Slob projectleider milieu-adviesbureau Opifex
“Iedereen is nog zoekende”
“Het bracht vooralsnog niet de verbeteringen die men voor ogen had. Nog steeds is iedereen vooral zoekende. Veel gebeurt er nog op gevoel. Wij werken in een groot deel van het land en komen daar dus ook verschillende omgevingsdiensten tegen. En ik heb echt wel het idee dat ze pro-actief samenwerken om oplossingen te vinden en samen te bekijken hoe het beste kan worden omgegaan met de nieuwe wet. Voor de omgevingsdiensten is het ook een worsteling.”
Wat moet er gebeuren volgens Gabri? “Deel vooral praktijkvoorbeelden met elkaar. Waar lopen we tegen aan en hoe kun je daar in de praktijk mee omgaan? Het Rijk zou die moeten verzamelen en centraal moeten delen. Dat gebeurt al enigszins via de website van IPLO. Dan wijs je elkaar de weg, het biedt houvast en je voorkomt dat iedereen eigen oplossingen gaat bedenken waardoor je straks per locatie net een andere interpretatie hebt van de regels. Dat moet je niet willen.”
“Nog veel stappen te zetten”
“Ervaringen op het gebied van vergunningverlening onder de Omgevingswet blijven tot nu toe beperkt. Het is nog niet mogelijk om een duidelijke inschatting van de milieuleges te maken. De verandering die veel impact heeft, was dat er niet langer meer wordt gesproken over 'inrichtingen', maar nu uitgegaan wordt van losse milieubelastende activiteiten (MBA's) en (functioneel) ondersteunende MBA's. Dit betekende een flinke toename van het aantal zaken per bedrijf (in het DSO), wat de werkdruk verhoogde.”
“We moeten de komende jaren nog veel stappen zetten voor een goede uitvoering van de Omgevingswet binnen de OMWB. De belangrijkste taken voor gemeenten zijn het opstellen en vaststellen van kerndocumenten, zoals de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Het tijdelijke omgevingsplan biedt voorlopig enig houvast en ze kunnen tot uiterlijk 1 januari 2032 aanpassingen doen. Gemeenten bepalen zelf het tempo en de fasering, wat zorgt voor onduidelijkheid over de te handhaven en op te leggen regels. Gelukkig betrekken gemeenten ons steeds meer het opstellen van de kerninstrumenten.”
Jeroen Kemperman projectleider Omgevingswet OMWB
Odette Möschner procescoördinator Omgevingswet gemeente Breda
“Veel onnodig werk” “Mensen vullen echt heel vaak de verkeerde activiteit of onderdelen op het verkeerde moment in.”
In het begin dachten Odette en haar collega’s dat er veel fout ging omdat de mensen nog moesten wennen. “We besloten begin dit jaar daarom om nagenoeg alle aanvragers na te bellen. Dat was bedoeld als tijdelijke noodmaatregel. Maar we doen het nog steeds. We hadden gehoopt dat het systeem gaandeweg gebruiksvriendelijker zou worden gemaakt, maar dat is niet echt gebeurd. Zowel niet voor het indienen als voor de vergunningencheck.”
“Als een particulier een woning wil bouwen of verbouwen, komen ze in een doolhof van vergunningsplichten, meldingen en informatieplichten terecht, waar ze niet meer uitkomen."