OMWB adviseert bij waterschade aan Brabantse pachtpercelen
Piet Heesters van de OMWB adviseert de provincie Brabant over het bodemherstel op Brabantse percelen met waterschade. “Wij hebben de provincie met daadkracht en expertise bijgestaan bij het aanpakken van wateroverlast en bodemdichtheid door rijsporen op natte percelen. Hiermee hebben we de provinciale pachtgronden weer vruchtbaar en bewerkbaar gemaakt.”
Heel veel regen Sinds afgelopen herfst regende het uitzonderlijk veel. Je hebt het vast wel eens iemand horen zeggen: “De herfst heeft besloten om niet meer op te houden”. En daar leek het tot half juli zeker op. Het record herfstregenval van 1998 werd verbroken. De natte herfst liep over in een natte winter. Maart was droog en daarna viel er veel regen tot ruim in de zomer.
Deze weersomstandigheden vinden de meeste mensen niet zo fijn, maar voor boeren in de provincie Brabant zorgde de zware regenval voor grote problemen. Percelen in de gemeenten Dongen, Holthees, Oosterhout, Boxmeer, Drunen, Hilvarenbeek, Biest-Houthakker en Someren kwamen hierdoor onder water te staan. Een aantal van deze percelen zijn eigendom van de provincie Brabant die ze verpacht.
"De meest opvallende “boosdoener” bevond zich in Holthees. Een bever blokkeerde daar de waterafvoer met een dam."
Van achterstallig onderhoud tot een beverdam
Piet Heesters is medewerker bij team landbouw, bodem en water bij de OMWB. Hij adviseert het pachtbeheer van de provincie Brabant over het bodemherstel op percelen met waterschade. “Piet is onze oren en ogen in het buitengebied. Hij voert controles uit en lost problemen op. Daarmee is hij een onmisbare schakel binnen het pachtbeheer” vertelt Martijn Beenen, vastgoedbeheerder ontwikkelbedrijf bij de provincie Brabant.
Piet constateerde verschillende oorzaken voor het onder water staan van de pachtgronden. “Denk bijvoorbeeld aan achterstallig onderhoud van percelen en sloten eromheen, de hoge grondwaterstand en een lage geografische ligging.” Verder zaten veel sluizen dicht in verband met de grote droogte van vorige zomer, toen er juist een tekort aan water was. De meest opvallende “boosdoener” bevond zich in Holthees. Een bever blokkeerde daar de waterafvoer met een dam.
Diepe sporen
Door het vele water en het langdurig (gedeeltelijk) onder water staan van een perceel herstelt de bodembiologie (na de oogst) niet goed. Dit zorgt voor een slechtere opbrengst het jaar erop. De opbrengst kan in sommige gevallen tot wel 30% teruglopen en het kan wel 4 jaar duren tot de bodem weer is herstelt. Doordat boeren vorig jaar oogstten op natte percelen ontstonden soms diepe rijsporen en raakte de bodemstructuur verdicht. De provincie heeft te maken met een aantal percelen die in 2023 door de voormalige pachters kapot zijn gereden. “Er lopen acties met deze pachters voor het herstel. In enkele gevallen zorgt de huidige pachter hiervoor” legt Martijn uit. Verder betraden onbevoegden de natte grond om bijvoorbeeld naar een ander stuk land te komen.
De provincie Brabant ontving tot op heden circa 10 meldingen van pachters bij wie de grond ongeschikt is voor bewerking. “Gezien de langdurige regenval valt het aantal nog mee. Ik verwacht dat de problemen groter zijn, maar dat pachters daar (nog) geen melding van hebben gemaakt. In een aantal gevallen was de situatie extreem en verwachten we dat de percelen dit groeiseizoen niet droog worden. Aan deze pachters hebben we aangeboden om de pacht te ontbinden.”
Piet Heesters, medewerker team landbouw, bodem en water, OMWB
“De aanpak verschilt per perceel en is echt maatwerk.”
Hersteladvies
De impact van de schade is groot. “Beschadigde grond stelt mineralen en water niet optimaal ter beschikking aan de gewassen, die hierdoor minder opbrengst leveren. Ook ontstaan er meer plassen en is het risico op onderlopen bij zware regenval groter. Beschadigde grond egaliseren kan met een kilverbord: een soort ploeg achter een tractor die grote hoeveelheden grond verzet en een perceel fijn afwerkt.
Met enkel egaliseren herstelt de bodemstructuur en -biologie niet. Dit is waar Piet zijn expertise om de hoek komt kijken. Hij adviseert de provincie over bodemherstel. Dit kan bijvoorbeeld doormiddel van het inbrengen van compost na egalisatie. De aanpak verschilt per perceel en is echt maatwerk. “Piet weet precies wat hij moet doen in het buitengebied en gaat uitermate vakkundig te werk”, zegt Martijn over de goede samenwerking met de OMWB.