Artex werkt met gemeente, omwonenden en OMWB aan luchtkwaliteit
"Openheid hoort erbij"
De geuroverlast van textielfabrikant Artex zorgt al vele jaren voor onrust in Aarle-Rixtel. Niet alleen vanwege de ‘stank’, ook zijn omwonenden ongerust. Wat zit er in de lucht? Is het ongezond? Dit heeft geleid tot een bijzondere actie waarbij bewoners, gemeente, Artex en ook de OMWB betrokken zijn.
Artex voldoet aan de milieu-eisen die in de vergunningen worden gesteld. Jaarlijkse metingen leveren niets uitzonderlijks op. Wel is er sprake van hinder; bewoners klagen over een chemische geur. En ze vragen zich af of er schadelijke stoffen in de lucht zitten die ze inademen. Na vele jaren van commotie, lijkt er een doorbraak in het verschiet. Op aandringen van de gemeenteraad zijn alle betrokken partijen bij elkaar aan tafel gebracht en is een klankbordgroep opgezet met als doel om voor eens en altijd duidelijkheid te bieden. De partijen kwamen overeen om een grondig meetplan op te stellen en onderzoek uit te laten voeren door een onafhankelijk instituut. Zo kwam de OMWB in beeld.
Hulp van OMWB ingeroepen
Paul Hubers, specialist en adviseur geur, lucht-emissie en luchtkwaliteit bij de OMWB, heeft het meetplan opgesteld. Dat deed hij in nauw overleg met het RIVM en de GGD. Natuurlijk was er ook uitgebreid contact met Artex dat openheid moest geven over alle stoffen die in het productieproces worden gebruikt. Overigens: waarom de OMWB? Aarle-Rixtel (gemeente Laarbeek) ligt toch ver buiten het werkgebied van de OMWB. “Collega-omgevingsdienst ODZOB in Zuid-Oost-Brabant klopte bij ons aan vanwege de expertise van ons Team Metingen en Onderzoek. Wij hebben specifieke kennis en instrumenten die bij andere omgevingsdiensten ontbreken”, legt Paul uit.
"Het is mijn manier om iets bij te dragen aan de maatschappij.""
Het meetplan en ook de meetmethoden zijn met de klankbordgroep besproken. En uiteindelijk is 4 april geprikt om een uitgebreide meet-actie uit te voeren. Het bedrijf liet voor die dag diverse productieprocessen tegelijkertijd draaien om zo maximale uitstoot van de verschillende stoffen vanuit de schoorsteen te kunnen meten. Ook zijn in de woonwijk gedurende de dag luchtmonsters genomen om de luchtkwaliteit te beoordelen. Paul: “De onderzoeken zijn in alle openheid uitgevoerd. Alle partijen konden erbij zijn. Er is uitleg gegeven, zowel bij de metingen die bij de schoorsteen van het bedrijf zijn verricht alsook bij de metingen in de wijken.”
De monsters zijn bij diverse laboratoria uitgezet. Onder meer bij Geurlab Olfasense Amsterdam, RPS Breda, Intertec en AlWest. De resultaten worden in juli bekend gemaakt. Volgens Paul is de kans aanwezig dat er met dit onderzoek (brede focus) componenten worden aangetroffen waar in het verleden niet specifiek op is bemonsterd en/of geen onderzoek naar is gedaan.
Openheid Artex opvallend
De openheid en bereidheid om mee te werken van het bedrijf is opvallend. Marcel Hilwig van Artex: “Tuurlijk is dat ook wennen voor ons en spannend, maar meer openheid hoort er tegenwoordig gewoon bij. Wij hebben met ons bedrijf impact op de omgeving. We willen graag transparant zijn. We moeten met elkaar leven en we horen graag wat er beter kan.”
Marcel vertelt dat er wel tien overleggen zijn geweest met de klankbordgroep. “Samen is uitgebreid besproken hoe we duidelijkheid kunnen bieden. Daar is het meetplan van de OMWB mede op gebaseerd. De kern is dat bij bewoners twijfel bestaat over de metingen zoals die in het verleden zijn verricht. Er is geen vertrouwen. Door dit hele traject te doorlopen samen hopen we de twijfel weg te nemen. We hebben de deuren opengezet en inzicht gegeven in onze productieprocessen. Ook konden ze tijdens de metingen met eigen ogen zien dat de productie maximaal draaide om zo op de meetdag bovengemiddeld veel uitstoot te creëren.”
"Meer openheid hoort er tegenwoordig gewoon bij."
“Iedereen zal de resultaten accepteren” Kim van Meegdenburg van de gemeente Laarbeek zegt dat de aanpak en het verloop van het onderzoek erg goed is bevallen. “Met de klankbordgroep is bewust de keuze gemaakt om zorgvuldigheid te verkiezen boven snelheid. De vragen van de omwonenden zijn als uitgangspunt genomen. Vervolgens hebben we samen met de betreffende stakeholders de bijpassende acties en afspraken bepaald. Wat we op voorhand in elk geval al hebben bereikt is dat er consensus bestaat over de meting, zodat de resultaten naar aanleiding van de metingen ook geaccepteerd kunnen worden door alle partijen.”
Omwonenden zijn benieuwd naar vervolgacties
Namens de omwonende trekken David Knukkel, Igor Dolne en Hans Stevens de kar. Hoe kijken zij terug op de meetdag en het proces daarnaartoe? “In het verleden zijn er ook metingen verricht, maar nooit op een manier waarbij wij als omwonenden betrokken zijn geweest. Er waren vele twijfels en een groot wantrouwen omtrent de betrouwbaarheid van deze onderzoeken. Nu zijn alle stakeholders inclusief omwonenden betrokken geweest in het hele proces en hebben we samen kunnen besluiten welke stappen in welke volgorde gedaan moesten worden.”
David, Igor en Hans zeggen vertrouwen te hebben in het proces en de metingen die zijn verricht. “De volgende stap zijn de analyses van de meetwaarden en eventuele discussies met betrekking tot de follow-up. Het is afwachten welke positie de verschillende stakeholders gaan nemen afhankelijk van de uitslagen. We vertrouwen erop dat eenieder zich committeert en de juiste conclusies zal trekken ten aanzien van het vervolg.”