De eerste maanden Omgevingswet
Wat zijn de ervaringen binnen en buiten de OMWB?
"Zou het vastlopen?"
Alle aanvragen en meldingen via het Omgevingsloket voor gemeenten in Midden en West-Brabant komen bij de OMWB binnen. “De eerste week van het jaar was het nog vrij rustig, daarna kwam het goed op gang. Heel Nederland ging per 1 januari over op het nieuwe systeem. De vraag was natuurlijk hoe het systeem zich zou houden. Zou het vastlopen? Komen er storingen? Dat was natuurlijk best spannend voor zo’n groot nieuw systeem. Je kunt nog zoveel testen, in het echt is het altijd anders. Maar dat is allemaal toch goed gegaan. Eigenlijk zijn er geen haperingen waargenomen. Tot nu toe is het systeem onafgebroken bereikbaar gebleken.” Aldus Aniek Gielen die tot 1 februari bij de OMWB projectleider was van het nieuwe DSO-systeem.
“Natuurlijk hebben we zelf in de testfase ook geconstateerd dat het systeem qua gebruiksvriendelijkheid wel beter kan. Dat gaat ook gebeuren. Het is zo’n groot systeem, zo omvangrijk. Dat kan niet in één keer volmaakt zijn. Het systeem zal de komende tijd worden doorontwikkeld. Als omgevingsdienst kunnen we knelpunten en onnodig ingewikkelde proceshandelingen doorgeven aan het IPLO (Informatiepunt Leefomgeving). Gaandeweg zal de gebruiksvriendelijkheid toenemen.”
Aniek Gielen projectleider DSO bij OMWB
Gabri Slob projectleider milieu-adviseurbureau Opifex
“Het is vooralsnog niet simpeler geworden”
“Er zijn allerlei wetten bij elkaar gevoegd. Daaruit is de Omgevingsgwet ontstaan die vooral heel groot is, maar van versimpeling is vooralsnog geen sprake. Dat merk je als je met het Omgevingsloket aan de slag gaat. Dat zegt Gabri Slob, projectleider bij Milieu-adviesbureau Opifex in Etten-Leur.
“Als je een aanvraag wilt indienen of een melding wilt doen kun je er voor kiezen om via een vragenboom op de juiste plek uit te komen. “Dat klinkt goed en veelbelovend, maar in de praktijk is de kans groot dat je verdwaalt. Je kunt steeds allerlei kanten op. De vragen die worden gesteld zijn op verschillende manieren te interpreteren. Het is net alsof je op een kruispunt staat met allerlei afslagen. Elke afslag is mogelijk en voordat je het weet kom je op een verkeerde plek uit.”
“De vragenboom kun je ook overslaan, maar dan wordt het helemaal moeilijk. Je kunt in het systeem kiezen uit een enorme lijst met activiteiten. Maar de naamgeving van die activiteiten komt niet overeen met de terminologie zoals we die kennen van bijvoorbeeld het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). De kans is groot dat je een verkeerde activiteit aanklikt of juist een activiteit vergeet. Voor initiatiefnemers (bedrijven en particulieren) is het doorgronden van het systeem bijna ondoenlijk. Daar zitten nog echt veel verbetermogelijkheden.”
“We bellen vaak nog na”
“Het aantal vragen dat we krijgen valt me mee”, zegt Odette Möschner (procescoördinator Omgevingswet bij de gemeente Breda). Maar dat wil niet zeggen dat het indienen van meldingen en aanvragen soepel verloopt. Integendeel zegt Odette. “Er gaat geregeld wat mis”. Mensen duiken erin en wagen een poging. Als je niks van de wetgeving afweet, is het bijna niet te doen. Je verdwaalt al snel. Bij de vergunningaanvragen moet gekozen worden uit wel honderd activiteiten. Vaak wordt er een verkeerde activiteit aangevinkt. Dan gaat het meteen mis. Bij meldingen dienen mensen vaak gelijktijdig de informatieplicht mee in. Ook dan gaat het verkeerd. Omdat er zoveel fout gaat, bellen we aanvragen of meldingen na als we denken dat het mis is gegaan. We checken wat de bedoeling is en wijzen de weg. Door te bellen voorkomen we dat de procedure vertraagt of stilvalt. We laten zien dat we ze op weg willen helpen.”
Het zijn volgens Odette vooral burgers die in januari van het Omgevingsloket gebruikmaakten. “Veel bedrijven zagen de bui al hangen en hebben hun aanvragen nog snel in december ingediend. We kregen twee keer zoveel binnen als normaal aan het eind van het jaar. Ik verwacht dat de grotere plannen pas in februari/maart komen.”
Odette Möschner procescoördinator Omgevingswet bij gemeente Breda
Marco Buurstee coördinator/vergunningverlener gemeente Loon op Zand
“Flinke verbeterslag nodig”
Marco Buurstee (coördinator/vergunningverlener) van de gemeente Loon op Zand: “De eerste dagen ontvingen we niks dus we dachten: werkt het wel? Ik heb toen zelf een testaanvraag gedaan en die kwam wel degelijk aan. We hadden dus wel degelijk connectie met het systeem. Sindsdien zijn er enkele aanvragen binnengedruppeld.”
“Zelf heb ik het systeem ook moeten leren gebruiken. In het begin schrok ik wel. Ik dacht: gaan we dit echt allemaal vragen aan burgers en bedrijven? Het is veel en vraagt bijna professionele kennis. Voor iemand die er de eerste keer en vaak eenmalig mee te maken krijgt is het niet echt aantrekkelijk. De terminologie is vaak ook vaag.”
Marco adviseert burgers en bedrijven die een aanvraag willen doen vooral eerst de vergunningscheck te doen. “Die is laagdrempeliger en helpt de aanvrager op weg. Het systeem werkt vervolgens ook proactief mee en zet de juiste ‘activiteit’ alvast klaar in de daadwerkelijke aanvraag.”
Marco vergelijkt het Omgevingsloket met de website van de Belastingdienst: “In het eerste jaar was die ook veel te moeilijk. Maar gaandeweg is die verbeterd en nu is het een fluitje van een cent om een eenvoudige aangifte te doen. Ik hoop dat we die verbeterslag ook gaan zien bij het Omgevingsloket.”
"Nu is het nog arbeidsintensiever voor ons, hopelijk verbetert dat"
Diana Smolders is vergunningverlener bij de OMWB. “Het is nog zoeken. Voorheen werkten we met het Activiteitenbesluit milieubeheer. Daarin was het vrij duidelijk welke gegevens nodig zijn voor meldingen en aanvragen. Die duidelijkheid is nu nog ver te zoeken. Dat geldt voor degene die de gegevens moet invullen, maar ook voor degene die de gegevens moeten verwerken, zoals de OMWB. Wat vooral opvalt is dat we informatie missen. Wat we binnenkrijgen via het systeem (DSO) is te summier. Daar kunnen we geen beslissingen op baseren.”
“Als we een melding binnenkrijgen dan is die inhoud hiervan bijna leeg. Misschien zijn er door de melder veel gegevens ingevuld maar wij zien het niet terug. We denken dat het systeem nog niet goed is ingeregeld en dat de komende tijd de nodige verbeteringen worden doorgevoerd.” Diana zegt dat er nu contact opgenomen moet worden met de ‘melder’ om de ontbrekende gegevens te krijgen. “Dat is dus nog niet sneller maar juist arbeidsintensiever.”
Diana Smolders vergunningverlener OMWB