[vijf vragen over]
Ongewone voorvallen
Een beter milieu begint bij … het melden van een ongewoon voorval. Pardon?
Mario van Dijk, medewerker toezicht en handhaving, geeft uitleg
Een beter milieu begint bij … het melden van een ongewoon voorval. Pardon? Jazeker, voor bedrijven gaat dit voor een deel op. Waar gewerkt wordt, gaan zaken mis; dat gebeurt nu eenmaal. Maar maak er wél melding van, is het pleidooi van de Brabantse omgevingsdiensten.
1. Voordat we het hebben over effectief melden, wat is eigenlijk een ‘ongewoon voorval’?
“De wet definieert ‘ongewoon voorval’ als een gebeurtenis, ongeacht de oorzaak daarvan, die afwijkt van het normale verloop van een activiteit, zoals een storing, ongeluk of calamiteit waardoor significante nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving ontstaan of dreigen te ontstaan, waaronder een zogeheten ‘geval van inbreuk op vergunningsvoorwaarden’ of een zogeheten ‘zwaar ongeval’. Voorbeelden van ongewone voorvallen zijn een brand en/of explosie, een voorval waarbij schadelijke stoffen vrijkomen (bijvoorbeeld lekkage) of storingen in installaties en voorzieningen die kunnen leiden tot een emissie (uitstoot) van schadelijke en/of giftige stoffen, dampen en gassen.”
2. Melden is een wettelijke plicht en lijkt logisch, maar dat is het blijkbaar niet?
“Bij een zichtbaar ongewoon voorval (ovv) zoals een brand, is de ervaring van omgevingsdiensten dat deze doorgaans wel gemeld worden. Onzichtbare ovv’s (‘achter de voordeur’) vaak niet, al is melden wettelijk verplicht. Een ruwe schatting: 50% van de ovv’s bij grote bedrijven en 75% bij kleinere bedrijven wordt niet gemeld. De provincie Noord-Brabant heeft de drie Brabantse omgevingsdiensten de opdracht gegeven ervoor te zorgen dat de meldingsbereidheid bij bedrijven omhoog moet, evenals het lerend vermogen bij zowel omgevingsdiensten als bedrijven.”
3. Hoe groot is de kans dat het aantal ovv-meldingen toeneemt na alleen dit artikel?
“Bewustwording na het lezen van dit verhaal is één. Bedrijven aansporen tot melden van een ovv is een vast onderdeel van onze toezichtbezoeken, dit geldt in ieder geval bij Brzo, RIE4 en Risico relevante bedrijven. Ik voer liever het goede opbouwende gesprek dan het traditionele command and control. En kijk eens naar de omgeving van een bedrijf. Garanties op het voorkómen van een ongeval bestaan niet, maar de omgeving zal prettiger slapen als een bedrijf er zichtbaar alles aan doet om een ovv te voorkomen. Het melden van een ovv betaalt zich vroeg of laat terug in vertrouwen en de verstandhouding tussen overheid en bedrijf. Zo zal een trouw ovv meldend bedrijf eerder opbouwende gesprekken voeren met mij en werken naar een nog betere bedrijfsvoering.” (tekst gaat verder onder de foto)
4. Wat is het uiteindelijke doel van meer ovv-meldingen?
“Een beter milieu, een betere leefomgeving. Ondanks alle professionaliteit en zorgvuldigheid in de proces- en bedrijfsvoering vinden ongewone voorvallen plaats bij bedrijven. Een storing in een installatie, een lekkage van gevaarlijke stoffen, hinder naar de omgeving. Om de impact op het milieu te beheersen én de kans op herhaling te voorkomen, is het belangrijk dat bedrijven zo spoedig mogelijk bij de omgevingsdienst melding maken van zo’n incident. We zijn immers samen verantwoordelijk voor het beschermen van onze leefomgeving.”
5. Waarin zit de winst voor een bedrijf?
“Je zou als bedrijf kunnen denken: wat niet weet wat niet deert. En: op een ovv melden volgt wellicht een proces verbaal of handhavingstraject. Dat laatste klopt niet; een ovv melden levert an sich geen straf op. Laten we het positief insteken: wij als omgevingsdienst-medewerkers kunnen naar aanleiding van een melding van een ongewoon voorval ter plaatse komen zodat de omvang van het incident en daarmee de schade naar het milieu in beeld wordt gebracht. Bovendien kunnen wij en/of collega-overheden dan een bijdrage leveren om schade en overlast naar de omgeving zoveel als mogelijk te beperken. Tevens worden afspraken gemaakt over het vervolgtraject, een belangrijk onderdeel hiervan is het onderzoeken van de achterliggende oorzaak van het ongewoon voorval.”